Podsumowanie Sezonu 2020

 

W minionym sezonie zaobrączkowaliśmy 4750 ptaków. Jest to najniższy wynik roczny w okresie 2010-20. W przypadku 19 gatunków zanotowaliśmy ekstremalnie niskie liczby osobników (niższe od średniej minus odchylenie standardowe), w przypadku 13 gatunków były to najniższe liczby w historii naszych badań. Na SOP Rakutowskie w czasie sezonu notujemy zwykle 2-11 gatunków z ekstremalnie niską reprezentacją. Wyjątek stanowią sezony 2010 (25 gatunków) i sezon ubiegły. Przyczyną tak słabego wyniku w minionym sezonie są prawdopodobnie ekstremalne warunki pogodowe w sezonie lęgowym 2020. W kwietniu występowała susza, maj natomiast był najchłodniejszym majem w ciągu ostatnich 30 lat. Dodatkowo w maju i czerwcu występowały intensywne opady deszczu. Taki splot warunków przyczynił się najprawdopodobniej do bardzo słabego sukcesu lęgowego lokalnych populacji wróblowych. W przypadku trznadla i kwiczoła tak niska liczba schwytanych osobników może być spowodowana ciepłą jesienią, gdyż ptaki te chwytają się u nas najczęściej w czasie jesiennych chłodów. Natomiast w przypadku raniuszka przyczyna może mieć charakter losowych fluktuacji, gdyż występują sezony „raniuszkowe” (jak na przykład rok 2019) i „nieraniuszkowe”. 

 

Wśród gatunków chwytanych regularnie 5 gatunków osiągnęło notowania ekstremalnie wysokie (wyższe niż średnia plus odchylenie standardowe), z czego 4 rekordowe. W przypadku wąsatki i strzyżyka wpisuje się to w wieloletni trend wzrostowy dla SOP Rakutowskie. Możliwe, że przyczyną tego trendu jest seria łagodnych zim w ciągu ostatnich lat. W przypadku dzięciołka osiągnięty wynik może mieć charakter stochastyczny. Interesująco przedstawia się sytuacja w przypadku pliszki żółtej. W minionym sezonie padł rekord liczebności na obecnym miejscu obozowym. Gatunek ten wykazuje u nas duże wahanie międzysezonowe. Być może ostatni pik ma charakter przypadkowy (pliszki akurat wybierały do nocowania rejon w którym umieszczone były sieci), ale nie jest wykluczone, że jest to efekt rewitalizacji łąk i pastwisk, która ma miejsce w ostatnich latach i przywrócenia koszenia i wypasu na niektórych fragmentach. Jesteśmy ciekawi jak sytuacja rozwinie się w następnych sezonach. 

 

Wśród ptaków chwytanych sporadycznie gatunkiem zasługującym na uwagę jest zimorodek. W minionym sezonie schwytaliśmy więcej osobników tego gatunku (17) niż w ciągu wszystkich poprzednich sezonów. Jest to o tyle interesujące, że nie należy on do gatunków „nalotowych”. Tak licznej reprezentacji tego gatunku nie można tłumaczyć wyłącznie wysokim stanem wody w jeziorze w trakcie sezonu. We wcześniejszych latach wysokiemu stanowi wody w jeziorze rzadko towarzyszył wzrost reprezentacji tego gatunku. 

 

W minionym sezonie zaobrączkowaliśmy ptaki należące do 84 gatunków, w tym 5 jako przyłów z sieci na ptaki szponiaste. Jest to absolutny rekord dla SOP Rakutowskie. Gatunkiem schwytanym po raz pierwszy były kobuz (z "drapolówki"), natomiast pierwszy raz w monitoringową sieć wróblaczą złapała się kaczka - cyraneczka. Gatunkami rzadko łapanymi u nas, a schwytanymi w tym sezonie były: uszatka błotna (po raz 4.), oknówka (po raz 3.), zielonka (po raz 5.). 

 

W sezonie 2020 schwytaliśmy 5 ptaków z obcymi obrączkami: 

Czeczotka brązowa – dorosły ptak z Norwegii. Pierwsza nasza wiadomość z tego gatunku. 

Zimorodek – młody ptak zaobrączkowany w Borach Tucholskich, co ciekawe skontrolował się ponownie po ok. miesiącu. Czyżby zamierzał u nas przezimować? Jest to pierwsza wiadomość obca z tego gatunku u nas. 

Modraszka – młody ptak z Litwy. Interesujący jest fakt, że ptak ten miał nieprzepierzone 2 duże pokrywy. Zdarza się to u tego gatunku rzadko i przeważnie pod koniec sezonu. 

Wąsatka – dorosły ptak z okolic Szczecina. Jest to drugi ptak z tego miejsca. 

Gajówka– dorosły ptak z Malty. Co ciekawe ptak ten złapał się u nas już wcześniej w sezonie 2017. 

Odnotowaliśmy 2 bardzo interesujące kontrole międzysezonowe:
Trzcinniczek - ptak w 10-tym kalendarzowym roku życia. Jest to ptak o największym określonym wieku stwierdzony na SOP Rakutowskie.
Brzęczka – ptak zaobrączkowany jako dorosły w sezonie 2017, kontrolowany też w 2019. W obecnym sezonie ptak ten wielokrotnie chwytał się ponownie, przechodząc w tym czasie całkowite pierzenie. Nie zawiesił pierzenia żadnej lotki. Może to świadczyć o tym, że niektóre dorosłe ptaki z naszej populacji przepierzają się na naszym terenie całkowicie przed odlotem na zimowisko. Ten ptak to druga nasza kontrola i  nasz obecny rekordzista wieku u tego gatunku (po4). 

Jeżeli chodzi o dynamikę obrączkowania ptaków miniony sezon niewiele odbiegał od wieloletniej normy. Wystąpiły 2 wyraźne maksima. Bezwzględne maksimum (160 ptaków) wystąpiło 1 października i było związane z nalotem modraszek, drugie maksimum (108 ptaków) wypadło już w pierwszy dzień odłowów (20 lipca). 

Sezon 2020 był ósmym z kolei, w którym prowadziliśmy regularne liczenia żurawi nocujących na Jeziorze Rakutowskim. Sezon ten sprawił nam pod tym względem wiele trudności, gdyż w po raz pierwszy z nie do końca jasnych przyczyn (choć z pewnością dużą rolę odgrywały silne burze) noclegowisko uległo rozszczepieniu na dwa, co znacznie skomplikowało liczenia. Niemniej jednak w tym sezonie żurawi było nieco mniej niż w zeszłym, a liczebności nie przekroczyły 3 tysięcy osobników. Po raz kolejny prowadziliśmy też obserwacje ptaków związanych z jeziorem w okresie migracji, które nie chwytają się w nasze sieci. Spośród regularnie monitorowanych gatunków liczebność wielu była w tym roku nad wyraz niska – obserwowaliśmy wielokrotnie mniej kulików wielkich, a także rybołowów oraz wszystkich gęsi: gęgawy, zbożowej/tundrowej i białoczelnej. Nieco mniej niż rok temu było tez błotniaków zbożowych, natomiast lekką zwyżkę w porównaniu z zeszłym sezonem wykazały kobuz i błotniak stawowy. Regularnie prowadziliśmy też obserwacje innych gatunków, które zasiliły naszą bazę o aż 428 stwierdzeń dotyczących 76 gatunków. Z ciekawszych warte wymienienia są obserwacje: rożeńca, świstuna, płaskonosa, lelka, rybitwy białowąsej, kulika mniejszego, siewnicy, orlika krzykliwego (aż 3 obs.), sokoła wędrownego, kobczyka, kani rudej, uszatki błotnej (aż 4 obs.), świergotka rdzawogardłego i śnieguły. Dziękujemy wszystkim 23 obserwatorom, którzy poświęcili swój czas na prowadzenie i regularne wpisywanie obserwacji. 

 

Pomimo że sezon 2020 był najsłabszy pod względem liczby odłowionych ptaków, dostarczył nam wielu bardzo interesujących danych. Nie byłoby to możliwe bez ofiarnej pracy często w bardzo trudnych warunkach wielu obrączkarzy i załogantów, którym w tym miejscu DZIĘKUJEMY! 

 

OBRĄCZKUJĄCY 2020:

Agata Banach, Rafał Bobrek, Stanisław Broński, Patryk Fiutek, Jakub Hasny, Bartłomiej Kusal, Łukasz Matyjasiak, Jarosław Nowakowski, Halina Pietrykowska, Justyna Szulc, Erazm Tylko i Maciej Wayda.  

ZAŁOGA 2020:

Sławomir Banach, Marek Biegański, Agnieszka Bitner, Monika Bobrek, Gustaw Gazda-Szypulski, Ignacy Gołębiewski, Łukasz Grewling, Piotr Grędziński, Marta Gryzło, Blanka Horbatowska, Paweł Kowalczyk, Mikołaj Krzyżanowski, Pola Kwiecińska, Mariusz Lamentowicz, Łukasz Lamentowicz, Antonia Łobodzińska, Magdalena Łodygowska, Katarzyna Malinowska, Patryk Mieczkowski, Helena Parda, Maria Pyznar, Aleksandra Regiec, Michał Skrzypczak, Barbara Skrzypkowska, Dorota Sochaczewska, Tomasz Solarski, Kamil Szczepka, Magdalena Szczepka, Beniamin Wacławik, Tomasz Wałachowski, Radosław Woroniecki, Anna Woźnicka, Paweł Zduńczyk i Antoni Życki.  

 

Uczestnikom należy się w tym sezonie szczególne uznanie, ponieważ mimo nasilającej się paniki covidowej odważyli się do nas przyjechać. Wszyscy szczęśliwie opuścili obóz zdrowi na ciele i umyśle. Jedynym ogniskiem, jakie mieliśmy na obozie, było to, na którym piekliśmy kiełbaski.
DO ZOBACZENIA W NASTĘPNYM SEZONIE!