czwartek, 23 stycznia 2020

PODSUMOWANIE 2019


Po dłuższych zmaganiach udało nam się zakończyć podsumowanie minionego sezonu badań naszej Stacji. Po raz 10. z rzędu czas trwania obozu objął cały okres jesiennego przelotu.

W minionym sezonie letnio-jesiennym zaobrączkowaliśmy 5741 ptaków. Jest to wynik poniżej średniej wieloletniej (która dla lat 2010–19 wynosi 5822), ale jednocześnie jest to wynik wyższy niż w sezonie 2018. W przypadku ośmiu gatunków zanotowaliśmy ekstremalnie niską liczbę odłowionych osobników (niższą niż średnia wieloletnia minus odchylenie standardowe).

Były to:
▪ piecuszek Phylloscopus trochilus;
▪ trzciniak Acrocephalus arundinaceus;
▪ trznadel Emberiza citrinella;
▪ kwiczoł Turdus pilaris;
▪ piegża Sylvia curruca;
▪ remiz Remiz pendulinus;
▪ muchołówka żałobna Ficedula hypoleuca;
▪ czarnogłówka Poecile montanus

Liczba odławianych trzciniaków Acrocephalus arundinaceus zmniejszała się w latach 2010–19, co może być związane z niedostatkiem wody w trzcinowiskach J. Rakutowskiego. Fot. R. Bobrek.
 Co więcej, w przypadku pierwszych czterech gatunków były to wyniki najniższe w historii naszych dziesięcioletnich badań. W przypadku trznadla i piecuszka tak niskie notowania mogą mieć przyczyny losowe. W przypadku trzciniaka tegoroczny wynik wpisuje się w ogólny spadkowy trend liczby odławianych osobników tego gatunku w latach 2010–19. Może to mieć związek z wysychaniem Jeziora Rakutowskiego na skutek niekorzystnej sytuacji hydrologicznej panującej w jego otoczeniu. W przypadku kwiczoła tak niska liczba schwytanych osobników może być spowodowana opóźnionym przelotem tej jesieni. Jeśli chodzi o liczbę gatunków, które w sezonie 2019 osiągnęły notowania ekstremalnie niskie sytuacja nie odbiegała jednak od normy wieloletniej.

Siedem gatunków osiągnęło w roku 2019 wyniki ekstremalnie wysokie:
  • rokitniczka Acrocephalus schoenobaenus;
  • kapturka Sylvia atricapilla;
  • sójka Garrulus glandarius;
  • raniuszek Aegithalos caudatus;
  • strzyżyk Troglodytes troglodytes;
  • świerszczak Locustella naevia;
  • pokląskwa Saxicola rubetra;                                                                                                     
z czego trzy pierwsze gatunki zanotowały najwyższe wyniki dla okresu 2010–19. W przypadku rokitniczki i kapturki, wpisuje się to w wieloletni trend wzrostowy obserwowany na naszej stacji. Możemy przypuszczać, że sporo lokalnie lęgowych rokitniczek wyprowadziło drugi lęg, gdyż jeszcze na początku sierpnia obrączkowaliśmy podloty tego gatunku. Tak liczny odłów sójek należy prawdopodobnie uzasadnić częstszym niż w ubiegłych latach otwieraniem drapolówek (bowiem większość schwytanych osobników było przyłowem) niż przyczynami naturalnymi. Gatunkiem, który odnotował drugi w historii naszych odłowów wynik był raniuszek. W przypadku tego gatunku sytuacja była zbliżona jak na stacjach obrączkowania ptaków nad Bałtykiem. Był to drugi z rzędu sezon „raniuszkowy” na SOP Rakutowskie.
W porównaniu z sezonami 2017 i 2018 cieszy wzrost liczby odławianych pełzaczy Certhia. Kryzys który miał miejsce w sezonie 2017 został tu przełamany. Optymizmem napawa również sytuacja większości gatunków z rodzaju Sylvia. Tu notowania wracają do normy po „dołku”, który miał miejsce w sezonie 2018 (a w przypadku cierniówki S. communis najgorszy był sezon 2017). Wyjątek stanowi piegża S. curruca. U tego gatunku przez trzy ostatnie sezony utrzymują się ekstremalnie niskie notowania, a tendencja spadkowa utrzymuje się od czterech kolejnych sezonów.                                                     
W minionym sezonie zaobrączkowaliśmy ptaki należące do 74 gatunków, w tym dubelta Galinago media. Jest to liczba gatunków równa naszej średniej wieloletniej. Gatunkami które szczególnie nas ucieszyły, bo „wróciły” do nas po dłuższej przerwie, były potrzeszcza Emberiza calandra i dzięcioł zielony Picus viridis. Ostatni raz były one obrączkowane przez nas w sezonie 2009!

Niskie liczebności odławianych piegży Sylvia curruca utrzymują się już od czterech sezonów. Fot. M. Bobrek.
 W sezonie 2019 schwytaliśmy dwa ptaki z zagranicznymi obrączkami:
  • rudzik Erithacus rubecula – młody ptak zaobrączkowany w Finlandii. Jest to pierwszy rudzik z obca obrączką schwytany na naszej stacji.
  • potrzos Emberiza schoeniclus – młody ptak z fińską obrączką. Pierwszy ptak tego gatunku odłowiony u nas z zagraniczną obrączką (choć naszych potrzosów złapano w świecie już około dziecięciu!). Interesujące dla nas jest to, że ptak został schwytany pod koniec października. Być może przyleciał do nas na zimowisko, wiemy bowiem, że potrzosy zimują w rakutowskich trzcinowiskach.
Jeżeli chodzi o sezonową dynamikę obrączkowania ptaków, miniony sezon nie wiele odbiegał od wieloletniej normy. Występowały dwa wyraźne maksima. Bezwzględne maksimum (170 ptaków) wystąpiło 27.09 i było związane z wieczornym nalotem dymówek Hirundo rustica, drugie (111 ptaków) wystąpiło w początkowej części sezonu (20.07), kiedy to prym wiodą ptaki „trzcinowe”. Jednak końcówka sezonu odbiegała od dwóch poprzednich, gdyż odławialiśmy zdecydowanie mniej ptaków. Jest to jednak typowe dla sezonów, w których w końcowym okresie odłowów nadchodziło znaczące ochłodzenie. W minionym sezonie padł rekord niskiej temperatury – przed wschodem Słońca nasz termometr zanotował –11oC. Nikomu jednak nie było zimno, gdyż nasza załoga wie, że mamy globalne ocieplenie, a zimno to było – ale w Plejstocenie! 😊
Sezon 2019 był siódmym z kolei, w którym prowadziliśmy regularne liczenia żurawi Grus grus nocujących na Jeziorze Rakutowskim. Pod względem liczebności był to bardzo dobry rok, w szczycie sezonu z rakutowskiego noclegowiska korzystało bowiem ponad 3 tys. żurawi, co zdarzyło się dopiero drugi raz w okresie objętym obserwacjami. Jest to też trzeci z kolei rok wzrostowego trendu liczebności tego gatunku. W roku 2019 po raz kolejny prowadziliśmy także obserwacje faunistyczne ptaków związanych z jeziorem w okresie migracji, które nie chwytają się w nasze sieci. W tym regularnie i metodycznie monitorowaliśmy liczebność kilku wybranych gatunków – kulika wielkiego Numenius arquata, rybołowa Pandion haliaetus, kobuza Falco subbuteo, błotniaka stawowego Circus aeruginosus i zbożowego C. cyaneus oraz gęsi: gęgawy Anser anser, zbożowej A. fabalis i białoczelnej A. albifrons. W porównaniu do zeszłego sezonu, zanotowaliśmy znaczny wzrost liczebności przelotnych kulików wielkich, rybołowów i gęsi zbożowych, a nieco mniejszy w przypadku gęgaw. Liczebność obu błotniaków była zbliżona, a gęsi białoczelnych znacznie niższa niż w roku 2018. Co więcej, w przypadku gęgawy i gęsi zbożowej zanotowane zgrupowania były największymi obserwowanymi dotychczas nad J. Rakutowskim.  Ponadto, bieżącej jesieni jezioro bardzo licznie skupiało czaple białe, w okolicach obozu dokonano obserwacji kilkunastu ciekawszych gatunków ptaków rzadziej widywanych nad Rakutowskim: łabędzia krzykliwego, ohara, bociana czarnego, kani rudej, orlika krzykliwego, myszołowa włochatego, błotniaka łąkowego, siewnicy, sokoła wędrownego, drzemlika, lelka i uszatki błotnej.
Sezon 2019 był nad J. Rakutowskim rekordowy dla gęgawy Anser anser. Fot. R. Bobrek.


Sezon 2019 dostarczył wielu bardzo interesujących danych i możemy śmiało zaliczyć go do udanych. Zamyka on 10-letni przedział badawczy. Nie byłoby to możliwe bez ofiarnej pracy często w bardzo trudnych warunkach wielu obrączkarzy i załogantów oraz innych osób i instytucji które w minionym roku udzieliły nam pomocy. Wszystkim Wam w tym miejscu ogromnie DZIĘKUJEMY!
OBRĄCZKUJĄCY 2019: Julia Barczyk, Rafał Bobrek, Stanisław Broński, Patryk Fiutek, Jakub Hasny, Michał Kizielewicz, Andrzej Kośmicki, Jarosław Nowakowski, Halina Pietrykowska, Agata Pinszke, Bazyli Polednia, Erazm Tylko, Helena Trzeciak, Maciej Wayda, Marta Witkowska i Agata Żmuda.

ZAŁOGA 2019: Ryszard Babiasz, Sławomir Banach, Marek Biegański, Monika Bobrek, Jakub Bociek, Damian Celiński, Martyna Cendrowska, Zuzanna Chlebicka, Daria Cyrek, Carlos Antonio Flores Dimas, Iwona Dudek, Wojciech Gałan, Justyna Gryzło, Marta Gryzło, Witold Gurak, Barbara Jarecka, Jan Jarecki, Filip Jarecki, Marcin Jarecki, Justyna Kacprzak, Bartłomiej Kusal, Maciej Kuszewski, Maciej Lipiński, Antonia Łobodzińska, Magdalena Łodygowska, Klaudia Łużniak, Karolina Maślanka, Jagoda Nawrocka, Milena Nowakowska, Jakub Ogrodowczyk, Hanna Omieczyńska, Wiola Oleś, Maksymilian Rogowski, Dariusz Rosa, Jakub Rozenbaum, Barbara Skrzypkowska, Bartłomiej Surmacz, Tomasz Wałachowski, Monika Wołczecka, Anna Woźnicka, Radosław Woroniecki, Kacper Wrześniewski, Zuzanna Zielińska, Andrzej Żmuda i Antoni Żygadło. 

Do zobaczenia na bagnie w nadchodzącym sezonie!
Zespół Organizacyjny SOP„Rakutowskie”, 23 stycznia 2020 r.

Załącznik. Lista ptaków zaobrączkowanych w sezonie 2019.
Gatunek
2019
% śr. wieloletniej
% 2018

Gatunki chwytane regularnie w sezonach 2010-19
Acrocephalus schoenobaenus
653!
115,6
114,0
Acrocephalus scirpaceus
624
85,6
108,0
Cyanistes caeruleus
561
90,8
102,0
Erithacus rubecula
487
117,4
97,4
Sylvia atricapilla
377!
133,7
137,6
Hirundo rustica
347
64,7
150,7
Regulus regulus
269
155,5
133,2
Aegithalos caudatus
250
316,5
201,6
Parus major
168
75,0
142,4
Emberiza schoeniclus
167
76,3
69,9
Phylloscupus trochilus
155!
71,8
78,3
Panurus biarmicus
152
104,1
86,4
Sylvia borin
147
79,5
148,5
Locustella luscinioides
146
137,7
113,2
Acrocephalus palustris
144
108,3
125,2
Phylloscopus collybita
130
82,3
84,4
Acrocephalus arundinaceus
113!
59,8
75,3
Troglodytes troglodytes
111
148,0
94,1
Sylvia communis
98
89,9
148,5
Turdus merula
62
100,0
82,7
Locustella naevia
47
195,8
235,0
Sylvia curruca
40
52,0
97,6
Prunella modularis
36
102,9
156,5
Turdus philomelos
36
90,0
78,3
Lanius collurio
33
97,1
143,5
Spinus spinus
27
192,9
73,0
Luscinia svecica
26
108,3
118,2
Hippolais icterina
22
92,7
137,5
Remiz pendulinus
24
24,7
150,0
Emberiza citrinella
21!
48,8
37,5
Periparus ater
21
72,4
158,8
Pyrrhula pyrrhula
18
90,0
120,0
Luscinia luscinia
16
88,9
200,0
Saxicola rubetra
15
214,3
375,0
Garrulus glandarius
14!
200,0
-
Turdus pilaris
12!
36,4
25,0
Dendrocopos major
10
111,1
142,9
Phoenicurus phoenicurus
10
66,7
111,1
Linnaria cannanina
9
225,0
450,0
Ficedula hypoleuca
9
45,0
69,2
Phylloscopus sibilatrix
9
128,6
225,0
Certhia familiaris
8
133,3
160,0
Certhia brachydactyla
8
72,7
266,7
Poecile montanus
7
41,2
53,9
Motacilla flava
6
60,0
100,0
Riparia riparia
6
40,0
600,0
Carduelis carduelis
5
71,4
-
Erythrina erythrinua
5
62,5
500,0
Chloris chloris
5
83,3
62,6
Fringilla coelebs
5
71,4
41,7
Passer montanus
5
50,0
150,0
Sturnus vulgaris
5
38,5
50,0
Sylvia nisoria
5
55,6
-
Muscicapa striata
3
42,9
60,0
Dendrocopos minor
2
50,0
-
Motacilla alba
1
33,3
33,3
Phoenicurus ochruros
1
100,0
50,0




Gatunki chwytane sporadycznie
Asio otus
11


Locustella fluviatilis
5


Caprimulgus europaeus
4


Turdus iliacus
4


Accipiter nissus
3


Pica pica
3


Poecile palustris
3


Alcedo atthis
2


Anthus trivialis
2


Lanius excubitor
2


Saxicola rubicola
2


Coccothraustes coccothraustes
1


Emberiza calandra
1


Galinago media
1


Jynx torquilla
1


Picus viridis
1


Regulus ignicapilla
1






Oznaczenia
! wartość najwyższa dla lat 2010-19
wartość wyższa od średniej wieloletniej + odchylenie standardowe
wartość wyższa lub równa średniej wieloletniej
wartość niższa od średniej wieloletniej
wartość niższa od średniej wieloletniej – odchylenie standardowe
! wartość najniższa dla lat 2010-19

Pragniemy poinformować, iż jest możliwość uzyskania zaświadczenia o odbytym wolontariacie na naszym obozie. Szczegółówe informacje i wnioski o przyznanie prosimy kierować na adres buteorufinus135@gmail.com do 31.05 2020



Autor: o

1 komentarz:

Subskrybuj: Komentarze do posta (Atom)